Τι είναι η Ακράτεια Κοπράνων;

Η ακράτεια κοπράνων μπορεί να έχει πολλές αιτίες. Οι πιο συχνές από αυτές είναι:

• Η δυσκοιλιότητα
• Η βλάβη στους μυες του πρωκτικού σφιγκτήρα
• Η βλάβη στα νεύρα του πρωκτικού σφιγκτηριακού μηχανισμού ή του ορθού
• Η απώλεια της αποθηκευτικής ικανότητας του ορθού
• Η διάρροια
• Η δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους

Η δυσκοιλιότητα είναι μια από τις πιο κοινές αιτίες της ακράτειας κοπράνων. Συνήθως προκαλεί τη συσσώρευση στη λήκυθο μεγάλων κοπρόλιθων, δηλαδή σκληρής μάζας κοπράνων. Στη συνέχεια μπορεί γύρω από τους κοπρόλιθους να διαρρεύσουν υδαρή κόπρανα. Επίσης η δυσκοιλιότητα προκαλεί μια παρατεταμένη διάταση στους μύες του ορθού, με αποτέλεσμα την αποδυνάμωσή τους και την ανεπάρκεια συγκράτησης για όσο χρόνο χρειάζεται, μέχρι να φτάσει το άτομο στην τουαλέτα.

Μυϊκή βλάβη
Η ακράτεια κοπράνων μπορεί να προκληθεί από βλάβη σε έναν ή και στους δύο μυϊκούς σφιγκτήρες του δακτυλίου. Ο έξω και ο έσω μυϊκός σφιγκτήρας είναι από τους κύριους μυς του μηχανισμού της εγκράτειας. Αν αυτοί οι μύες ατονίσουν, τότε προκαλείται διαρροή κοπράνων.

Στις γυναίκες, η ζημιά συμβαίνει συνήθως κατά τον τοκετό. Σε πρόσφατες μελέτες αναφέρεται πως στο 30% των φυσιολογικών τοκετών έχουμε κάποια μορφή βλάβης στο σφιγκτηριακό μηχανισμό, με επακόλουθο κάποια μορφή ακράτειας. Ο κίνδυνος τραυματισμού είναι μεγαλύτερος, εάν ο γιατρός χρησιμοποιεί λαβίδα για να παραδώσει το μωρό. Η άσκηση επισειοτομής, η οποία είναι μία τομή στο πλάγιο τοίχωμα του κόλπου και γίνεται για να αποτραπεί το αυθαίρετο σχίσιμο του κόλπου και του ορθού κατά τη γέννηση, φαίνεται να μη μειώνει τα ποσοστά βλάβης.

Η χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση της αιμορροϊδοπάθειας μπορεί επίσης να προκαλέσει βλάβες στο σφιγκτηριακό μηχανισμό. Σχεδόν όλες οι τεχνικές αντιμετώπισης της αιμορροϊδοπάθειας έχουν ενοχοποιηθεί για πρόκληση ακράτειας σε μικρά ποσοστά. Ενώ, η τεχνική Διαστολής του Σφιγκτήρα έχει κατηγορηθεί για πρόκληση ακράτειας σε μεγάλο ποσοστό που αγγίζει το 50%. Συνήθως μετά από Διαστολή έχουμε μερική ακράτεια. Ο σφιγκτήρας εμφανίζεται αδύναμος σαν ατροφικός, λόγω διάσπασης των μυϊκών ινών σε όλη τη διάμετρο του πρωκτικού σωλήνα. Λόγω αδυναμίας του σφιγκτήρα να διακόψει και να διαχωρίσει τον κοπρανώδη πολτό στο τέλος της κένωσης, μικρή ποσότητα κοπράνων μένουν κατά μήκος του πρωκτικού σωλήνα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απώλεια αυτών των κοπράνων τις πρώτες ώρες μετά την τουαλέτα, ενώ κατά την υπόλοιπη διάρκεια της ημέρας ο πρωκτός να είναι στεγανός. Επίσης έχουμε αρκετές φορές μη ελεγχόμενη απώλεια αερίων που συνοδεύεται με απώλεια βλέννης και δύσκολα αντιμετωπίσιμες περιπρωκτίτιδες.

Νευρική βλάβη
Η ακράτεια κοπράνων μπορεί να οφείλεται σε βλάβη των νεύρων που ελέγχουν τους σφιγκτήρες του πρωκτού ή των αισθητικών νεύρων που ελέγχουν την ποσότητα των κοπράνων στη λήκυθο και ενεργοποιούν το μηχανισμό της κένωσης. Η ακράτεια είναι πιθανό να συμβεί, εάν τα νεύρα που ελέγχουν τους σφιγκτήρες έχουν τραυματιστεί και οι μύες δεν λειτουργούν σωστά. Αν είναι κατεστραμμένα τα αισθητικά νεύρα, δεν υπάρχει η αίσθηση της πλήρωσης του ορθού με κόπρανα και δεν ενεργοποιείται το αντανακλαστικό της κένωσης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μην αισθάνονται την ανάγκη να χρησιμοποιήσουν την τουαλέτα, μέχρι ο κοπρανώδης πολτός να έχει διαρρεύσει. Η νευρική βλάβη μπορεί να προκληθεί από τον τοκετό, από τη συνήθεια της μακράς παραμονής στην τουαλέτα κατά τη διάρκεια της κένωσης, από εγκεφαλικά επεισόδια, από σωματική αναπηρία λόγω τραυματισμού, και από παθήσεις που επηρεάζουν τα νεύρα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και η σκλήρυνση κατά πλάκας.

Απώλεια αποθηκευτικής χωρητικότητας
Υπό φυσιολογικές συνθήκες το ορθό διαθέτει έναν αρκετά μεγάλο αποθηκευτικό χώρο, τη λήκυθο, η οποία ανάλογα με τον όγκο των κοπράνων διατάσσεται, επιτρέποντάς μας έτσι τον έλεγχο της επιθυμίας της αφόδευσης, μέχρι να φτάσουμε στην τουαλέτα.

Διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις στο ορθό, όπως η αιμορροϊδεκτομή κατά Logo, η θεραπευτική ακτινοβολία της περιοχής και η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου, μπορεί να προκαλέσουν ουλές στα τοιχώματα του ορθού, κάνοντας αυτό το τμήμα του εντέρου λιγότερο εύκαμπτο και ελαστικό. Το ορθό τότε δεν μπορεί να διαταθεί αρκετά, ώστε να συγκρατήσει τον κοπρανώδη πολτό, με αποτέλεσμα την ακράτεια κοπράνων. Η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου και του ορθού προκαλούν ερεθισμό στα τοιχώματα του ορθού και μειώνουν τη δυνατότητα συγκράτησης των κοπράνων.

Διάρροια
Τα υδαρή κόπρανα είναι πιο δύσκολο να ελεγχθούν από ό,τι τα στερεά κόπρανα, διότι το ορθό γεμίζει με κοπρανώδη περιεχόμενο με ταχύτερο ρυθμό. Ακόμα και άτομα που δεν έχουν ακράτεια κοπράνων μπορεί να έχουν μικρή απώλεια κοπράνων, όταν έχουν διάρροια.

Δυσλειτουργία του πυελικού εδάφους
Αλλοιώσεις ή λειτουργικές διαταραχές των μυών και των νεύρων του πυελικού εδάφους μπορεί να προκαλέσουν ακράτεια κοπράνων.

Στα παραπάνω περιλαμβάνονται:

• Η αλλοίωση της ευαισθησίας του ορθού ως προς τον όγκο κοπράνων που περιέχει
• Η μείωση της συσπαστικής ικανότητας των μυών του πρωκτικού σωλήνα για να ολοκληρωθεί η αφόδευση
• Η πτώση του ορθού έξωθεν του πρωκτικού δακτυλίου, μια κατάσταση που ονομάζεται Πρόπτωση του Ορθού
• Η προεξοχή του ορθού μέσω του κόλπου, μια κατάσταση που ονομάζεται Ορθοκήλη ( rectocele)
• Η γενική αδυναμία και χαλάρωση του πυελικού εδάφους

Ο τοκετός είναι συχνά η αιτία της δυσλειτουργίας του πυελικού εδάφους, όμως η ακράτεια συνήθως εμφανίζεται κατά την τρίτη ηλικία ή και αργότερα.